Levenskunst

Levenskunst is de naam van een nieuwe leerlijn van de DaVinci Academie. Ontwikkeld in samenwerking met Universiteit Twente, is Levenskunst een vernieuwende lesmethode om kinderen te laten floreren in een positief pedagogisch klimaat waarin welbevinden en betrokkenheid centraal staan. Daarbij coachen we kinderen in de zogeheten kernkwaliteiten: overstijging, wijsheid, moed, respect, verbinding en aandacht.

Iedere kernkwaliteit valt uiteen in verschillende vaardigheden. Zo is wijsheid de optelsom van belangrijke eigenschappen als leergierigheid, creativiteit, openheid en innerlijk perspectief. Levenskunst is met ingang van het schooljaar 2017 – 2018 voor scholen verkrijgbaar. In het AD van woensdag 25 januari stond een uitgebreid stuk van onze pedagoog drs. Liesbet van Oosten over het belang van een positief pedagogisch klimaat.

Een positief pedagogisch klimaat
Kinderen ontwikkelen zich sneller en leren makkelijker in een positieve omgeving. Een prettige sfeer – niet alleen in de klas maar in de hele school – is een voorwaarde voor ieder kind om het beste uit zichzelf en de ander te kunnen halen. In de drukke praktijk van alledag wordt hier nogal eens aan voorbij gegaan. Een positief pedagogisch klimaat ontstaat door welbevinden en betrokkenheid te bevorderen, een belangrijk uitgangspunt van Levenskunst. Deze nieuwe DaVinci leerlijn is met ingang van het schooljaar 2017-2018 beschikbaar voor alle scholen.

Samen met de Universiteit Twente is gekeken naar de aspecten die een rol spelen bij het pedagogisch klimaat op school en naar de rol van de Positieve Psychologie. Hierin is samenwerking gezocht met prof. dr. Ernst Bohlmeijer en orthopedagoog drs. Marjolein Blomesath-Prenger.

Hoe het staat met het pedagogisch klimaat op school, wordt gemeten met de Klimopscan (Klimaat Op Schoolscan). Daarin meten we de volgende aspecten:

De Klimopscan bevat 6 afzonderlijke meetinstrumenten:

Naar aanleiding van de Klimopscan wordt samen met de school een pakket aan interventies bepaald die in een meerjarenplan ingezet worden. Voorbeelden van interventies zijn: invoering van schoolvieringen, andere aanpak van de pauze en het schoolplein, individuele coaching van leerkrachten, aanbod cursus Mindfullparenting etc.

4 thema’s voor levensvragen
Binnen Levenskunst wordt gewerkt met vier schoolbrede thema’s:

1. Ik & de Ander
2. Vrede & Vrijheid
3. Groei & Ontwikkeling
4. Gevoelens & Vertrouwen

De thema’s bieden een stevige basis om het hele jaar door levensvragen aan de orde te stellen en daarmee ook belangrijke onderwerpen zoals pesten en waarden en normen in de omgang met elkaar. Met behulp van Levenskunst wordt dit soort onderwerpen pedagogisch stevig ingebed in de cultuur en het klimaat van een school. Aan ieder thema kunnen schoolvieringen worden gekoppeld.

Binnen elk thema worden kernkwaliteiten besproken, geobserveerd en geoefend. Door met de hele school tegelijk aan bijvoorbeeld de kernkwaliteit Respect te werken met daarbinnen de kwaliteiten Samenwerken, Leiderschap tonen en Oprecht zijn, ontstaat er een golf van activiteit door de school.

Een cultuur van vieren, bezinnen en vertellen

Een cultuur van vieren, bezinnen en vertellen hoort wezenlijk bij het pedagogisch klimaat op school. De viering is de ankerplaats van het leven. Het is de doelstelling van Levenskunst om vieringen in te zetten om de levenservaringen van kinderen al vanaf jonge leeftijd te verdiepen. Vieringen vormen een schakel tussen school en samenleving. Ze zijn een platform voor sociaal-emotionele doelstellingen en voor welbevinden en betrokkenheid, naast de intellectuele activiteiten die een school al biedt.

Véél meer dan een anti-pestprogramma
De pedagogische aanpak van Levenskunst is erop gericht te voorkomen dat er niet alleen in geval van problemen over gevoelige onderwerpen zoals elkaar niet pesten, wordt gesproken. Levenskunst als leerlijn is door deze aanpak en invulling véél en véél meer dan een anti-pestprogramma.

De rol van vieringen op school
Vieringen en gedenkdagen zijn bouwstenen voor het menselijk leven. Ze zorgen voor samenhang en structuur, ze bieden ruimte om samen op verhaal te komen, om ergens bij stil te staan. Bij vieringen horen verhalen waarin kinderen zich kunnen herkennen. Herkenbare verhalen die model staan voor het echte leven. Vieringen bieden een gevoel van saamhorigheid, van gemeenschapszin en onderlinge solidariteit. Daarmee zijn ze een natuurlijke tegenhanger van een individualistisch ingestelde cultuur. Vieringen bewerkstelligen dat een school beweegt vanuit een ‘zijnsgerichte’ benadering in plaats vanuit consumptieve of rationele drijfveren. Ze verbinden de taal van de ratio met de taal van het hart. Vieringen stimuleren de ontwikkeling van een verhalencultuur en geven levendig kleur aan de identiteit van de school.

Prentenboek en werkboek Levenskunstwerk
Net als bij Wereldverkenning werken kinderen ook bij Levenskunst in de klas aan de verschillende thema’s. Dit gebeurt met behulp van het speciaal ontwikkelde prentenboek Vierende Verhalen. Elk schooljaar worden acht verschillende verhalen uit verschillende levensbeschouwingen en -wijzen behandeld: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme, boeddhisme, humanisme en natuurgodsdiensten. Ieder kind heeft een werkboek waarin de verhalen hun creatieve vertaling en verwerking krijgen. Daarin werken ook de ouders en de leerkracht mee. Dit resulteert in het Levenskunstwerk dat de kinderen eind groep 8 meekrijgen: een boek met daarin wijsheden uit alle windstreken, een beeld van de kernkwaliteiten van het kind en zijn normen en waarden. Daarnaast zijn er verschillende spellen en oefeningen om de kernkwaliteiten verder te ontwikkelen zowel thuis als in de klas.

Meer zelfvertrouwen, betere prestaties
Onze pedagogische aanpak is gericht op het vergroten van welbevinden door de focus te leggen op de sterke punten van elk individueel kind. Hierdoor zullen ze met meer betrokkenheid aan het werk gaan. Dit bevordert betere prestaties. Door kinderen zich te laten richten op de kwaliteiten die ze al hebben, ontstaat meer zelfvertrouwen. Met deze aanpak zijn ze beter toegerust om ook te (willen) werken aan hun minder sterke kanten en daarmee te leren omgaan. Kinderen ontwikkelen zich hierdoor tot zelfverzekerde wereldburgers die vanuit een sterke, eigen identiteit in het leven staan. Dit biedt de beste uitgangspositie om – uiteindelijk – als volwassenen met anderen samen te leven en werken, met zorg en aandacht voor hun omgeving.

Ouders doen mee aan Levenskunst
Behalve de kinderen zelf, worden ook ouders gestimuleerd om deel te nemen aan Levenskunst. Zij doen thuis oefeningen en schrijven mee in het werkboek van hun kind. Het werkboek waar een kind vanaf groep 1 tot en met 8 mee werkt, vormt zo aan het einde van de schooltijd een bron van levenswijsheden voor hem of haar en is daarmee een kostbaar bezit. Ook kan de school ervoor kiezen om ouders een training “Opvoeden met aandacht” aan te bieden of kunnen ouders zelfstandig naar een regionale oudertraining.

Ruimte voor creatieve inbreng school
Scholen kunnen Levenskunst helemaal naar eigen wens en visie inzetten. Deze nieuwe leerlijn levenskunst is verkrijgbaar vanaf augustus 2017.

Het lespakket voor de leerlijn Levenskunst bevat:

• Handleiding voor de leerkracht met achtergrondinformatie, spellen en opdrachten in de klas behorend bij de thema’s en kernkwaliteiten
• Prentenboek Vierende Verhalen: hierin staan de 8 x 8 verhalen voor in de klas
• Levenskunstwerk: 8 prachtige werkboekjes voor groep 1 t/m 8 vormen samen het Levenskunstwerk dat eind groep 8 mee naar huis mag
• Houten labyrint: een prachtig instrument om je te helpen concentreren op levensvragen

Daarbij horen verschillende trainingen op maat.

Voor scholen: Algemene teamtraining, Coördinator Schoolvieringen, Lesgeven met aandacht in de klas, Positieve psychologie in de klas, Welbevinden & betrokkenheid in de klas, Pesten systemisch bekeken, Tekeningen van kinderen lezen…

Voor thuis: Opvoeden met aandacht voor ouders, Tekeningen van kinderen lezen, Inzicht in familiepatronen…